Pater Dries van den Akker s.j., de auteur van de hagiografieën, overleed 30 oktober 2022

Info afb.

Grata van Bergamo, Italië; weduwe & weldoenster; † 305(of ergens in de 7e eeuw?).

Feest 1 mei & † 27 augustus.

Zij moet in de eerste helft van de derde eeuw geboren zijn. Zij was een christenvrouw en volgens de overlevering stond zij als burgemeester aan het hoofd van de stad Bergamo.

Dat is gezien het verloop van de gebeurtenissen niet erg waarschijnlijk. Immers in die eerste eeuwen leidden christenen min of meer een verborgen bestaan. Herhaaldelijk eisten de overheden dat openbare gebeurtenissen traditiegetrouw aanvingen met het brengen van offers aan de Romeinse goden; daartoe behoorde ook de persoon van de keizer zelf. Daar konden christenen natuurlijk niet aan meedoen, omdat ze geloofden in de Vader van Jezus als de ene, ware God. De Romeinse goden beschouwden zij als boze machten, die de mensen op een dwaalspoor brachten. Het was voor christenen dan ook maar het beste een bescheiden leven te leiden, en niet te veel op de voorgrond te treden. Dat gaf al problemen genoeg: bv. wanneer de keizer liet uitvaardigen dat alle burgers mee moesten doen aan de offerrituelen, en dat men onderdanen die zich daaraan probeerden te onttrekken, mocht aangeven bij de overheid. In dergelijke tijden werd dat wel beloond met een geldelijke premie.
Afgezien van het feit, dat openbare ambten in de Romeinse cultuur hoogst zelden aan vrouwen werden toevertrouwd, lijkt het alles bijeen genomen hoogst onwaarschijnlijk dat Grata burgemeester was van de stad. Temeer, omdat er straks wordt verteld, dat zij christenmartelaren te hulp komt. Hoe konden er martelaren vallen, als zij, een christin, aan het hoofd stond van de openbare orde? En als ze toch vielen, waarom zij als hooggeplaatste ambtenaar dan niet als eerste? Nee, we nemen aan dat zij aan het hoofd stond van de - bescheiden - christengemeente in Bergamo. Misschien had zij haar huis opengesteld voor weduwen en jonge meisjes die zich als maagd geheel aan de Heer wilden toewijden, een soort voorloper van de latere kloosters. Dergelijke instellingen kwamen in die tijd hier en daar voor.

We horen dat de latere heilige Hesteria (†307; feest 10 augustus) zich bij haar aansluit en zelfs bij haar intrekt, met de bedoeling om deel te nemen aan een gezamenlijk leven op christelijke grondslag. Toen op een dag de christen Alexander in Bergamo († 297; feest 26 augustus) de marteldood moest ondergaan, waren het deze beide vrouwen die ervoor zorgden, dat hij een eerzame begrafenis kreeg.

Volgens zeggen had deze Alexander toebehoord aan het Thebaanse legioen, dat destijds onder leiding had gestaan van Sint Mauritius († 286; feest 22 september). Omdat de soldaten zelf christen waren, hadden ze geweigerd mee te doen aan het doden van christenen. Dit stond gelijk met dienstweigering en hoogverraad; ze hadden het alle 6666 met hun leven moeten bekopen. Volgens de overlevering waren er een aantal aan de slachting ontkomen. Een van hen was dus Alexander...
Uit het feit dat hier zoveel verschillende verhalen en tradities met elkaar in verband worden gebracht, kan men opmaken dat het hier waarschijnlijk om middeleeuwse legenden gaat.

Op het moment dat Grata haar einde voelde naderen, riep zij alle hoogwaardigheidsbekleders van de stad rond zich en beval Hesteria aan als haar opvolgster.

Ook hier veronderstellen we, dat het veeleer gaat om de kopstukken uit de christengemeente.

---

Bronnen
[100»08.27;106;122; Dries van den Akker s.j./2007.07.12]

---