Pater Dries van den Akker s.j., de auteur van de hagiografieën, overleed 30 oktober 2022

Info afb.

Ewald de Witte & Ewald de Zwarte, Keulen, Duitsland; geloofsverkondigers & martelaars; † eind 7e eeuw.

Feest 3 oktober.

De beide Ewalden worden onderscheiden naar de kleur van hun haar: 'de Witte' en 'de Zwarte'. Zij waren afkomstig uit Northumbrië (= Midden-Engeland). Daar had abt Egbert († 729; feest 24 april) hen enthousiast gemaakt voor de missionering van de Germaanse volken aan de overkant van de zee. Vele Franken, Friezen en Saksen hadden nog nooit van Christus gehoord. Egbert had enige jaren tevoren zelf geprobeerd om over te steken naar het vasteland, maar storm, noodweer en andere omstandigheden hadden hem dat verhinderd. Hij had daarin een vingerwijzing Gods gezien, dat het niet zijn taak was om zelf te gaan missioneren, maar leerlingen op te leiden die zijn idealen zouden overnemen en waarmaken. Zo zette zijn leerling Willibrord († 739; feest 7 november) in gezelschap van een twaalftal medemonniken koers naar het oosten en landde ergens op de kust van Holland, wellicht in de buurt van het huidige Katwijk. Tot die twaalf behoorden volgens de legende ook de beide Ewalden.

De Ewald-broers trokken vanuit het gebied der Franken naar streken waar nog nauwelijks een christen was geweest. Zo zouden ze gepreekt hebben in de omgeving van Coevorden (Drente) en later in Westfalen. Ze stelden pogingen in het werk toegang te krijgen tot het stamhoofd der Saksen. Maar diens onderdanen vreesden, dat de twee vreemdelingen hen wilden beroven van hun heilige tradities. Ze vertrouwden het in het geheel niet, wanneer zij zagen hoe de twee luidop hun psalmen reciteerden, en zichtbaar voor iedereen de mis opdroegen met behulp van een reisaltaartje, waarop geheimzinnige dingen stonden als brood en beker.

Op hun logeeradres in Laar werden de beide missionarissen overvallen door Saksers. De Witte Ewald werd onmiddellijk gedood met een saks (het stenen mes, waaraan de saksen hun naam ontlenen). Maar de Zwarte probeerden hen van zijn goede bedoelingen te overtuigen. In feite had dat alleen maar tot gevolg dat zijn martelgang werd verlengd. Uiteindelijk werd ook hij gedood. Op die plek zou onmiddellijk een bron zijn ontsprongen.

Verering & Cultuur

De beide lijken werden in de Rijn gegooid, of in een van zijn zijrivieren. Van daaruit dreven zij stroomopwaarts(!) tot een plek waar een zekere Tilman, een tot monnik bekeerde soldaat, gewaarschuwd door een vreemde straling boven het water, hen aantrof.
Hun lichamen werden te Keulen bijgezet in de St-Clemenskerk, de latere St-Kunibertkerk.

Zij zijn patroon van Westfalen. In een de katholieke kerk van Lübeck vindt men hun legende op een oude wandschildering afgebeeld:

1 Een bisschop voorspelt de aanstaande moeder van de beide Ewalden, die op dat moment van hen in verwachting is, dat haar beide kinderen eens als heiligen zullen worden vereerd.
2 Een van de twee knielt neer voor een kluizenaar en belooft aan de wereld te verzaken.
3 Hij deelt zijn besluit mee aan vrienden en bekenden.
4 De beide Ewalden verruilen hun gewone kleding voor pelgrimsmantels.
5 Ze worden op hun pelgrimstocht door wilde dieren bedreigd.

In Nederland is de kerk van Druten toegewijd aan de heilige Ewalden.

---

Bronnen
[Lag.1940; Dries van den Akker s.j./2007.06.10]

---