× 
Klik in dit venster
op: http://beeldmeditaties.nl
om naar die site over te stappen.

Sluit het venster om te blijven.

           
welkom menu contact zoeken
HeiligenkalenderHeiligen op naamPatroonheiligenHedendaagse namenMeer...
 Pater Dries van den Akker s.j., de auteur van de hagiografieën, overleed 30 oktober 2022
† 533  Remigius van Reims

Info afb.

Remigius (ook Remi, Remy of Sintermeis) van Reims, Frankrijk; aartsbisschop & wonderdoener; † 533.

Feest † 13 & 15 januari & 1 oktober (overbrenging relieken).

Levensloop
Hij was van Gallo-Romeinse afkomst, en werd rond 436 geboren in het plaatsje Cerny in de buurt van de Noord-Franse stad Laon. Volgens zeggen heetten zijn vader en moeder Emilius en Celina

Ook Céline, Celinia, Cilina of Cilinia genoemd; zij wordt eveneens als een heilige vereerd: † ca 458; feest 21 oktober. Ook Remigius' broer Principius werd later vereerd als heilige; hij was bisschop van de stad Soissons († ca 505; feest 5 september).

Over Remigius' geboorte en jeugd wordt de volgende legende verteld.

Legende
De geboorte van onze grote leraar en belijder, Remigius, werd voorspeld door een kluizenaar. In de tijd dat heel Frankenland na de doortocht der Vandalen verwoest achtergebleven was, leefde er een heilige kluizenaar die sinds lang het licht in zijn ogen verloren had. Hij bracht dag en nacht door in gebed, waarin hij God vroeg de kerk van Frankrijk de vrede terug te geven en weer in glorie te herstellen. Nu verscheen hem een engel des Heren met de woorden: "Weet dat een vrouw Cilina genaamd, een kind ter wereld zal brengen dat Remigius zal heten. Hij zal zijn volk verlossen van zijn boze vijanden."
Toen de kluizenaar wakker werd, begaf hij zich onmiddellijk naar het huis waar Cilina woonde en vertelde haar van het visioen dat hij had gezien. Maar zij geloofde hem niet, want zij was al op jaren. Daarop zei de kluizenaar: "Let op: wanneer u het kind de borst zult geven en mijn ogen met de melk bestrijkt, dan zal ik op dat moment het licht in mijn ogen terug krijgen." En het gebeurde allemaal precies zoals hij gezegd had.

Hier wordt ons op typisch middeleeuwse wijze te verstaan gegeven dat Remigius van het begin af aan bijzonder sterk op Jezus leek. Ook in zijn geval werd de geboorte tevoren aangekondigd; ook van Hem wordt voorspeld dat hij zijn volk zal redden... (Lukas 01,26-38). Anderzijds lijkt Remigius' moeder eerder op de moeder van Johannes de Doper, omdat zij al te oud was om kinderen te krijgen (Lukas 01,18). Ook diens geboorte werd aangekondigd door een engel, in dit geval aan zijn vader in de tempel (Lukas 01,11-20). Straks zal Remigius de doper blijken van koning Clovis! Ook de genezing van de blinde door melk op de ogen van de blinde kluizenaar te strijken doet sterk denken aan Jezus' genezing van een blinde door slijk op de ogen te strijken (Johannes 09,01-07).

Die kluizenaar was overigens Montanus (ook Montain) van La Fère, Lotharingen; Frankrijk († 5e eeuw; feest 17 mei).

Eén van de reliëfs tegen de buitenwand van de kathedraal van Reims toont hoe de baby Remigius op de schoot van zijn moeder met zijn vingertje de ogen van een oude monnik beroert: is dat de hierboven vermelde genezing? Later werden Montanus' relieken overgebracht naar Laon. Hij is er één der patroonheiligen van deze stad.

Toen Remigius de volwassen leeftijd bereikt had, trok hij zich terug uit de wereld en werd kluizenaar. Maar de roem van zijn heiligheid breidde zich almaar uit, zodat het volk hem eenstemmig als aartsbisschop van Reims koos. Op dat moment was hij pas tweeëntwintig. Hij was zo zachtmoedig dat de mussen op zijn tafel kwamen zitten en uit zijn hand broodkruimeltjes aten.

Ook was hij eens te gast bij een vrouw. Maar de wijn bleek op. Toen daalde Remigius in de kelder af en maakte een kruisteken over het vat dat daar stond, en sprak een gebed. En onmiddellijk zat het tot de rand toe vol, ja het liep zelfs over zodat de wijn over de grond stroomde.

Nogmaals wil de legendeverteller ons laten zien hoe sterk Remigius op Jezus lijkt: zijn wijnwonder is een combinatie van Jezus' broodvermenigvuldiging (bv. Markus 06,30-44) en het wijnwonder te Kana (Johannes 02,01-11).]
[LAu.1979]

Geschiedenis
In 459 werd Remigius tot bisschop van de belangrijke stad Reims gekozen. Volgens alle bronnen was hij inderdaad pas 20 of 22 jaar oud; bovendien had hij op dat moment nog geen enkele kerkelijke wijding ontvangen.

Vierenzeventig jaar heeft hij dat ambt bekleed. Er wordt van hem verteld dat hij vele zieken op wonderbare wijze heeft genezen; eens schijnt hij zelfs een dood meisje tot het leven te hebben teruggebracht. Door zijn tijdgenoten werd hij beschouwd als een van de invloedrijkste en meest geleerde mensen van dat moment. Hij stichtte een klooster op de Mont d'Or bij Reims, later naar de eerste abt Sint Theodoricus van Mont-d'Or († ca 533; feest 1 juli) St-Thierry genoemd. Daarnaast staat hij aan de basis van de nieuwe bisdommen Arras, Laon, Thérouanne en Tournai-Cambrai. Hij wordt eervol 'de Apostel van de Franken' genoemd.

Halverwege de 5e eeuw stortte het West-Romeinse Rijk volkomen ineen. Germanen veroverden Gallië, Visigothen het gebied bezuiden de Loire, Bourgondiërs namen de stroomgebieden van Rhône en Saône in bezit en de noordelijke streken die zich uitstrekten van het Kanaal tot aan de Rijn vielen in handen van de Sicambriërs, een Frankische stam. Dezen stonden onder aanvoering van Clovis I, ook Chlodovech I († 511; feest 27 november), die hof hield in de stad Tournai (Doornik) en zijn macht wist uit te breiden tot aan de rivier de Loire. Zelf nog de Germaanse godsdienst toegedaan, was hij in 493 gehuwd met een christenvrouw, Clotilde († 545; feest 3 juni). Zij was een ouderloze prinses uit Bourgondië. Bij Clovis' kroning moet Remigius tegen hem gezegd hebben: 'Zorg dat uw gehoorzaal altijd voor iedereen toegankelijk is en dat niemand er neerslachtig vandaan gaat; speel met de jongeren en overleg met de ouderen.'

Bij de geboorte van hun eerste kind wist de koningin te bewerkstelligen dat het gedoopt werd. De koning stemde toe, maar nauwelijks eeen week later stierf de baby, nog gehuld in zijn doopgewaad. Clovis gaf de schuld aan die vreemde godsdienst. Ook het tweede kind, een zoon, werd gedoopt. Maar toen het ernstig ziek werd, was de razernij van de koning haast niet te bedwingen. Clotilde vertrouwde en bad, en het jongetje genas.

Toen Clovis' troepen in 496 moesten wijken voor de uit het oosten oprukkende Alemannen schijnt hij in een gebed de volgende belofte gedaan te hebben: 'God van Clotilde, als u mij de overwinning schenkt, zal ik uw gelovige worden en me laten dopen.' Hij won en hield woord en liet zich dopen met kerstmis van datzelfde jaar. Overigens vertellen latere legenden dat bisschop Remigius de koning een veldfles wijn meegaf in de strijd die nooit opraakte; zeer waarschijnlijk een mooi beeld voor het christelijk geloof dat hij op zijn veldtocht meekreeg. Tijdens de doopplechtigheid moet Remigius hebben gezegd: 'Trotse Sicambriër, buig uw hoofd; vereer van nu af wat u tot nu toe hebt verbrand, en verbrand wat u hebt vereerd.' Met de koning ontvingen nog drieduizend soldaten uit zijn gevolg het doopsel.

De legende vertelt ook dat tijdens de doopplechtigheid bleek dat men de heilige olie vergeten had. Op dat moment daalde er een duif uit de hemel neer met een vaatje olie in de bek.

Omdat Clovis in de jaren hierna heel Gallië tot aan de Pyreneeën onder zijn heerschappij wist te brengen, kon de christelijke godsdienst er gemakkelijk wortel schieten.

Verering & Cultuur
Het was bisschop Hincmar († 882; feest 21 december) die in 852 de eerste kerk voor Remigius te Reims inwijdde. Op 1 oktober 1049 werd zijn stoffelijk overschot plechtig overgebracht naar de St-Remigiuskerk even buiten Reims; later ging het naar de kathedraal van Reims.

Patronaten
Hij is patroon van de stad en het bisdom Reims, van de abdij Saint-Remi en van de Franse plaastjes St-Remy (gem. Chimay) en St-Remy (gem. Blégny). In Nederland vinden we hem terug in de gemeentewapens van de Limburgse plaatsen Klimmen, Meerssen, Schimmert en Simpelveld.

In België is hij patroon van de plaats Sint-Remigius-Geest (gem. Geldenaken). Te Beerzel (prov. Antwerpen) geniet Remigius bijzondere verering. Vanouds gaan de gelovigen er op bedevaart. Het opschrift bij de beeltenis van de heilige luidt:

'Die van uw qualen wensch genesinge te vinden
stelt uwe hoop naest God op sijn getrouwe vrinden
en soeckt in Beersel voor uw qualen medecijn:
Remigius sal hier een seker hulpe sijn.'

In 1117 werd het hoogaltaar van de kloosterkerk van het Belgische St-Truiden naast Maria en Quentin ook toegewijd aan Remigius. Tijdens het bewind van keizer Hendrik II († 1024; feest 13 juli) van het Duitse Rijk had Remigius een altaar in de keizerlijke bisschopskerk van Bamberg; in 1091 werd er een altaar aan hem gewijd in kloosterker van het Zuid-Duitse Hirsau. In de Duitse stad Keulen heet 1 oktober de St-Remeis-Daach of Remimisse, oktober is Remeismonat. In het bisdom Trier heeft hij een eigen feestdag.

Hij is ook beschermheilige voor de wijnoogst; dat heeft hij te danken aan de legende van het nooit oprakende flesje wijn dat hij koning Clovis meegegeven zou hebben in de beslissende slag tegen de Alamannen. Daarnaast is er nog de legende van die arme vrouw bij wie hij een wijnvermenigvuldiging bewerkstelligde. Zijn voorspraak wordt ingeroepen tegen epidemieën, de pest, slangenbeten, koorts, hals-, nek- en keelaandoeningen; alsmede tegen verlegenheid, bekoringen, moedeloosheid en onverschilligheid. Ook wordt zijn hulp gevraagd voor de genade van het gebed.

Afgebeeld
Remigius wordt afgebeeld als bisschop (tabberd, mijter, staf); vaak met een duif en een kleine olie-ampul (dat gaat natuurlijk terug op de legende van de doop van koning Clovis).

Weerspreuk(en)
Op zijn feestdag van 1 oktober slaan verschillende boerenrijmpjes en weerspreuken:
'A la Saint-Rémi
tous perdreaux sont perdrix' [300p:351]
[Remigius op de kalenderborden
zijn de patrijsjes patrijzen geworden]

'Met Sintermeis
dan geven 't grote schotels moes
en kleine stukken vleis' [Lin.1999]

'Met Sint-Remie,
gère of nie,
begint de winter' [213p:195]

'Regen an Sankt-Remigius
gibt den ganzen Monat Verdruss' [351p:188; 369p:158]
[Met Sint-Remigius regen:
zit 't de hele maand tegen]


Bronnen
[000»bk»Clovis:Pellus:45(Clotilde laat Remigius Clovis godsdienstles geven.49(geeft godsdienstles aan Clovis in bijzijn Thierry).51(beeld).51(wijnwonder).53(kop met mijter, zalfpotje en duif).59(doop Clovis door Remigius.61(id); 65(Clotilde, Clovis & Remigius).76(oudste afb.doop Clovis door Remigius).91(doop Clovis door Remigius) 92/118(id).119(portr.Remigius).132(†Clovis: breek met verleden); 000»doop-Clovis(zw); 000»Nicasius(R. geneest als kind blinde); 000»Xystus; Ass.1977p:22; AuF.1994p:188; Bdt.1993p:158; Bei.1983; BjL.1986p:236; Bri.1953; Cal.0000; Dz2.1896p:619(zw); EnF.1984»Remi; Gri.1974p:351; GTC.1988p:81; HiH.1987p:139; Jou.1958jr1415p:4; LAu.1979»01.13& 10.01; Lin.1999; Mel.1978p:632(vig); Mül.1860; Pir.1976p:205; Pra.1988p:22(door moeder Cilina aan kerk geschonken).24(kop † wekt een dode op †); R-C.1893p:366; Rge.1941; Rge.1989; Rgf.1991»Remi; Roy.1986p:14; RR1.1640»10.01; S& S.1989p:513; Süt.1941; Tim.1974p:294(doop Clovis); Tor.1987; VdS.1846; Wij.1992p:195; Dries van den Akker s.j./2010.03.31]

© A. van den Akker s.j.

VoorwoordHoe wordt men heilige?
© AuteursrechtWoordenboek
LeeswijzerGastenboek
Bronnen