× 
Klik in dit venster
op: http://beeldmeditaties.nl
om naar die site over te stappen.

Sluit het venster om te blijven.

           
welkom menu contactzoeken
HeiligenkalenderHeiligen op naamPatroonheiligenHedendaagse namenMeer...
 Pater Dries van den Akker s.j., de auteur van de hagiografieën, overleed 30 oktober 2022
† ca 650  Potan van Bretagne

Potan (ook Brestan, Pautan, Postan, Postanus, Potan, Pôtan, Potentinus of Prestan) van Bretagne, Frankrijk; kluizenaar; †ca 650.

Feest 1 november.

Bretagne kent een heilige Potan. Zijn herinnering leeft voort in een aantal plaatsnamen, alle gelegen in Côtes-du-Nord:

Saint-Potan (gem. Matignon), nog een Saint-Potan (buurtschap van La Motte, gem. Loudéac), Carpautan (= ‘dorp van Pautan’: gem. Ploubalay) en Brestan (buurtschap van Pleubian, gem Lézardrieux).

In het eerst genoemde plaatsje vertelt de legende dat hij daar aan land ging in gezelschap van Sint Germanus en Sint Galléry. Priziac merkt op dat dit onmogelijk is, aangezien Germanus (van Troyes) stierf  in 448 en Valéry ergens in de 6e eeuw. Hier vergist Priziac zich een eeuw. Althans als het gaat om Valéry van Saint-Valéry. Die stierf rond 622. Alles wijst erop dat het inderdaad om deze Sint Valéry gaat. Hij had zich als  leerling gevoegd bij Sint Columbanus († 615, feest 23 november) in diens beroemde Bourgondische kloostervestiging te Luxeuil. Columbanus werd op een goed moment door koningin-moeder Brunhilde verbannen en onder geleide van een lijfwacht naar Ierland terug gestuurd. Een aantal monniken vergezelde hun meester. Het  gezelschap zakte de Loire af, en bij de monding van de rivier in zee kreeg Columbanus de commandant van de lijfwacht zover van verdere geleide af te zien. Het is zeer waarschijnlijk dat Columbanus daarna een tijd heeft rondgezworven in de kuststreek, en daarbij ook Bretagne heeft aangedaan. Dat zou ook verklaren waarom in zoveel kustplaatsen in Bretagne de herinnering aan Sint Columbanus nog altijd voortleeft.

Wij veronderstellen nu dat de legendeverteller van Saint-Potan Columbanus heeft verward met Germanus. Hij bedoelde dus dat Sint Potan daar aan land ging met Columbanus en Valéry. Grappig is dat we deze bijzonderheid niet kennen uit het leven van Valéry zelf. Over Potan zou verder niets bekend zijn. Maar Lobineau en Ryan D’Arcy kennen een Sint Potentinus die tot het gezelschap van Sint Columbanus behoorde. Hij zou van Ierse afkomst zijn geweest en behoord hebben tot de eerste generatie gezellen die vanuit Ierland met Columbanus was meegekomen naar het vasteland. Hij bracht enige tijd door in Luxeuil en hield Columbanus gezelschap tijdens diens verbanning richting de Gallische kust. Columbanus’ levensbeschrijver Jonas († 2e helft 7e eeuw) vertelt: ‘Zij kwamen in de stad Orléans. Daar ervoer Columbanus  dat hem op bevel van de koning zelfs de toegang tot de kerken was ontzegd. Nu  sloot hij zich diep bedroefd op in een tent op de oever van de Loire en hield enige  tijd rust. Toen zij geen eten meer hadden, stuurde hij twee broeders naar de stad om ernaar te vragen. Een van hen was Potentinus die nog in leven is in het land Armorica. Hij heeft in het stadsgebied van Coutances een monniksgemeenschap gesticht.’

Armorica valt nagenoeg samen met het huidige Bretagne! Volgens sommigen hoorde ook Normandië er nog bij.

Ryan D ‘Arcy weet van deze Potentinus nog te melden dat hij in Soissons afscheid had genomen van zijn meester. Waarschijnlijk had Columbanus hem opgedragen in deze streek een klooster te blijven om er een klooster te vestigen. Volgens Jonas was hij daarin dus geslaagd te Coutances.

Zouden we hier steeds te maken hebben met een en dezelfde Potentinus? In Bretagne zou zijn naam dan verbasterd zijn tot Pôtan en Prestan. Het lijkt zeer wel mogelijk.


Bronnen
[D’A.1985p:128; DSB.1979; Gby.1991p:278; Lo1.1838p:LXV; Mö3.1962; Pzc.2002p:347; Dries van den Akker s.j./2010.02.18]

© A. van den Akker s.j. / A.W. Gerritsen

VoorwoordHoe wordt men heilig?
© AuteursrechtWoordenboek
LeeswijzerGastenboek
Bronnen