× 
Klik in dit venster
op: http://beeldmeditaties.nl
om naar die site over te stappen.

Sluit het venster om te blijven.

           
welkom menu contact zoeken
HeiligenkalenderHeiligen op naamPatroonheiligenHedendaagse namenMeer...
 Pater Dries van den Akker s.j., de auteur van de hagiografieën, overleed 30 oktober 2022
†   Geboorte Jezus op het Loofhuttenfeest

De geboortedag van Johannes de Doper en de geboortedag van Jezus

Stelling
Met de gegevens uit dit verhaal kunnen we precies uitrekenen op welke dag Johannes de Doper werd geboren. Omdat Jezus zes maanden na Johannes geboren zal worden (Lukas 1,36), kunnen we ook zijn geboortedag terugvinden.

Inleiding
Ons gewone jaar is een zonnejaar. Dat wil zeggen de tijd die de aarde nodig heeft om een complete omgang om de zon te maken. Een zonnejaar is iets korter dan 365 en een kwart dag. Daarom telt een gewoon jaar 365 dagen. Om de balans van het zonnejaar te herstellen is iedere vier jaar een schrikkeljaar van 366 nodig.

De Islam rekent in maanjaren: iedere nieuwe maand begint met nieuwe maan. (Ons woord 'maand' is afgeleid van het woord 'maan'; vgl. het Engelse 'month' en 'moon', en het Duitse 'Monat' en 'Mond'). Een maanmaand duurt ongeveer 29 en een halve dag. Een maanjaar is bij benadering 354 dagen. Omdat het maanjaar een dag of 11 korter is dan het zonnejaar, vallen feesten en vastendagen op de gewone kalender ieder volgend jaar zo'n 11 dagen eerder. (Te merken aan de Ramadan, die elk jaar eerder begint t.o.v. het vorige jaar).

De Joodse kalender is een combinatie van de zonne- en de maankalender. Een normaal Joods jaar bestaat uit 51 weken. Ook daar zullen dus de feesten per jaar vroeger vallen. Omdat de feesten gebonden zijn aan de seizoenen (bv. lente-, zaai-, en oogstfeesten en loofhuttenfeest), moeten ze telkens 'verschoven' worden. Er is een aparte commissie die dat vaststelt.

Toepassing
Terug naar de geboortedag van Johannes de Doper. Bij Lukas staat te lezen dat Zacharias gemeenschap had met Elisabeth nadat zijn tempeldienst voorbij was.
Als we er dus achter kunnen komen, wanneer Zacharias' tempeldienst beëindigd was, kunnen we de geboortedag van Johannes de Doper uitrekenen. Dan hoeven we alleen nog maar de gebruikelijke tijd van een zwangerschap, veertig weken, bij die dag op te tellen, om te weten te komen, op welke dag Johannes de Doper werd geboren. En als we dat weten, tellen we daarbij nog eens zes maanden op om op de geboortedag van Jezus uit te komen.
De vraag is dus: kunnen we achterhalen op welke dag van het jaar Zacharia's tempeldienst ophield?

Ja, dat kan! De sleutel is te vinden in de naam van Abia; Lukas merkt op dat Zacharias tot zijn klasse behoorde.

In het Oud-Testamentische bijbelboek 1 Kronieken 24, 7-19 horen we hoe David een indeling maakt voor de eredienst in de tempel. Het lot wees aan dat Abia als achtste aan de beurt kwam. Er zijn 24 priesterklassen en elke klasse moet één week dienst doen, van sabbat tot sabbat (2 Kronieken 23, 8). Bovendien moesten ze allemaal tegelijk aantreden op de grote feesten die elk een week duurden (Pasen in de lente, 50 dagen later het Wekenfeest, en het Loofhuttenfeest in het najaar).
Zo zijn de 51 weken van het Joodse jaar precies gevuld: de 24 klassen komen per jaar 2 keer aan de beurt en doen nog eens gezamenlijk dienst gedurende de drie feestweken.
Nog eens anders gezegd: iedere priesterklasse had alles bij elkaar vijf weken tempeldienst.

Hoe vielen die beurten voor Abia, de achtste in de rij?
Het Joodse nieuwjaar begon op de eerste van de maand Nisan (bij ons in 2004: begin april). Omdat het twee weken later Pasen was (15e Nisan) waren er intussen twee priesterklassen aan de beurt geweest; in de paasweek moesten allen aantreden; daarna volgden 5 weken tot aan het Wekenfeest waar weer allen aan moesten treden. Meteen daarna was de achtste groep aan de beurt, de klasse van Abia; volgens de Joodse berekening op de sabbat van de tiende week in het jaar, halverwege de maand Sivan (bij ons in 2004: eind mei, begin juni).
Na die week gaat Zacharias uit de klasse van Abia dus weer naar huis; vanaf dat moment mogen we aannemen raakte Elisabeth zwanger: volgens de Joodse telling aan het begin van de tweede helft van de maand Sivan.
Wanneer we ervan uitgaan dat Elisabeth een normale zwangerschap had van 40 weken, dan komen we voor Johannes' geboorte volgens de Joodse telling uit op Pasen van het volgend jaar!
Tellen we daar zes Joodse maanden bij op, dan blijkt dat Jezus volgens Lukas geboren moet zijn op het Loofhuttenfeest.
Tijdens dat feest brengen de joden enerzijds in herinnering dat de hebreeën tijdens hun tocht door de woestijn op God waren aangewezen en door Hem werden beschermd, anderzijds dat de messiaanse tijden nog niet zijn aangebroken, maar wel in aantocht zijn... Zo gezien viel Jezus' geboortedag dus in het najaar. Dat klopt in ieder geval goed met het feit dat de herders in de buurt bij de kuddes in het open veld de wacht hielden (Lukas 2, 8)...

[Voor de berekening van de Joodse kalender: Dr.G.H.Cohen Stuart 'Joodse feesten en vasten. Een reis over de zee van de talmoed naar de wereld van het Nieuwe Testament' Baarn, Ten Have, 2003 ISBN 90-259-5336-5. Avraham Roos 'Sjabat Sjalom' Internet d.d.2003.10.11]

Overwegingen:

- 1 -
Het Loofhuttenfeest gaat terug op een gebod uit het boek Leviticus 23:

33 JHWH sprak tot Mozes:
34 Zeg aan de Israëlieten: Op de vijftiende dag van de zevende maand begint het loofhuttenfeest ter ere van JHWH, dat zeven dagen duurt.
35 De eerste dag is een heilige dag; ge moogt dan niet werken.
36 Zeven dagen achtereen moet ge offers opdragen aan JHWH. De achtste dag is voor u een heilige dag; ook dan moet ge offers opdragen aan JHWH. Dat is het slotfeest; ge moogt dan niet werken.
37 Dat zijn de feesten ter ere van JHWH, die ge als heilige dagen moet vieren en waarop gij hem offers moet brengen: brandoffers, meeloffers, slachtoffers en plengoffers, al naar gelang de verschillende dagen.
38 Daarbij zijn de sabbatdagen ter ere van JHWH en de gaven die gij hem als gelofteoffers o f als vrije gaven aanbiedt, niet meegerekend.
39 Op de vijftiende dag van de zevende maand, als de oogst van het land is gehaald, moet bij zeven dagen het feest van JHWH vieren.
40 Haal op de eerste dag citrusvruchten, palmblaren, twijgen van loofbomen en wilgetakken bijeen en wees vol vreugde voor JHWH uw God, zeven dagen lang.
41 Ieder jaar moet gij zeven dagen feest vieren voor JHWH; dat is een blijvende wet, al uw geslachten door. In de zevende maand moet gij dat feest vieren.
42 Zeven dagen achtereen moet ge in loofhutten wonen; iedere geboren Israëliet moet in een loofhut wonen.
43 Dan zullen de komende geslachten blijven beseffen, dat Ik de Israëlieten in loofhutten heb doen wonen, toen Ik hen uit Egypte leidde.
Ik ben JHWH uw God.

In hun loofhut danken de joden voor de oogst van het afgelopen jaar; ze beleven dat ze op de gunsten van de Heer zijn aangewezen in het besef dat ze de belangrijkste dingen des levens (gunstig weer, gezondheid, eigen grond om te wonen, geslaagde oogst, voldoende voedsel, levensvreugde enz.) niet zelf in handen hebben.
Bovendien beseffen ze heel goed dat de idealen van de Tora nog altijd niet verwezenlijkt zijn en dat ze nog altijd wachten op de vervulling van de Messias...

- 2
De vraag doet zich voor of dit alles zo door Lukas opzettelijk is gecomponeerd. Daarvóór spreekt dat Lukas in zijn beide boeken ook andere belangrijke gebeurtenissen laat samenvallen met Joodse feesten: Jezus' Avondmaal en Opstanding met Pesach, de Zending van de Geest (Pinksteren) met het Wekenfeest.

- 3
Als dit alles dus met opzet zo door Lukas zou zijn gecomponeerd, heeft het dan nog een bijzondere betekenis dat 'er voor hen geen plaats was in de herberg' (Lukas 2, 7)? Verbleven ze dus(?) in een loofhut?
En zou die 'kribbe' dan nog een diepere betekenis hebben?


© A. van den Akker s.j.

VoorwoordHoe wordt men heilige?
© AuteursrechtWoordenboek
LeeswijzerGastenboek
Bronnen